Melatonina jest hormonem wytwarzanym w mózgu przez szyszynkę. Poziom melatoniny, podobnie jak wielu innych hormonów podlega regulacji dobowej. Produkcja melatoniny zaczyna rosnąć około godziny 21.00 i osiąga swój szczyt w nocy, spada do najniższego poziomu rano. Melatonina jest najlepiej znana jako regulator snu, ale należy pamiętać o jej roli w funkcjonowaniu naszego układu odpornościowego.

Czy przez całe życie mamy taki sam poziom melatoniny i innych hormonów?

Od wielu dziesięcioleci znamy różnice w wydzielaniu wielu hormonów i enzymów w zależności od wieku. Panie zmagają się wraz z upływem czasu z obniżonym poziomem hormonów płciowych i często sięgają po hormonalną terapię zastępczą. Takie pacjentki najczęściej trafiają do pana doktora Piotra Czempińskiego, ginekologa współpracującego z Happy Clinic.  Poziom melatoniny również spada wraz z wiekiem. Osoby starsze mają ponad 10-krotnie niższy poziom melatoniny niż dzieci.

Co ma wspólnego sen z odpornością?

Za dobry i spokojny sen odpowiada poziom melatoniny: hormonu szyszynki, którego wydzielanie rośnie po zmroku, dzięki melatoninie możemy zasnąć. W czasach, kiedy ciągle dopada nas stres, jakość snu jest ogromnie ważna. Prawidłowy sen to także prawidłowe działanie naszego układu odpornościowego. Lekarze w Happy Clinic i lekarze na całym świecie już od lat obserwują, że pacjenci, którzy śpią świetnie, w okresie jesienno-zimowym sporadycznie mają infekcje wirusowe i bakteryjne. Po prawie 30 latach pracy w klinikach, poradniach, na wizytach domowych, zdecydowanie zgadzam się z naukowcami, którzy udowodnili, ze liczba infekcji u ”wyspanych’’ zmniejsza się nawet 5 krotnie. Melatonina jest bardzo silnym antyoksydantem i ma potwierdzone działanie przeciwzapalne. Melatonina wpływa na produkcję cytokin, czyli białek, które są białkami sygnałowymi pochodzącymi z naszego układu odpornościowego. Cytokiny wpływają na wszystkie komórki organizmu. Niektóre z cytokin mają działanie przeciwzapalne, inne cytokiny nasilają stan zapalny. Melatonina obniża produkcję cytokin wywołujących stan zapalny.

Jakie zmiany zapalne wywołuje infekcja nowym koronawirusem? 

Odpowiedź zapalna w przypadku zakażenia koronawirusem jest bardzo specyficzna. Zakażona komórka w reakcji na infekcję rozpoczyna proces samozniszczenia. Rozpoczyna się apoptoza (programowana śmierć komórki), w przypadku zakażenia nowym koronawirusem, komórka umiera znacznie szybciej niż w czasie normalnej apoptozy i stan zapalny jest wielokrotnie większy niż w przypadku innych zakażeń wirusowych. Ten proces nazywamy w języku medycznym pyroptozą, w zainfekowanych koronawirusem komórkach pojawia się bardzo silny stan zapalny, bardzo niekorzystny dla przebiegu wirusowego zapalenia płuc w przebiegu choroby COVID-19. Tak silne zapalenie odpowiedzialne jest za gwałtowne rozprzestrzenianie się zmian w płucach, a odpowiadają za to “czujniki’’ naszego układu odpornościowego inflammosomy. Melatonina jest inhibitorem infammosomów i łagodzi objawy zakażenia koronawirusem.

Czy melatonina działa przeciwwirusowo?

Oczywiście odpowiedź jest złożona, melatonina w sposób pośredni działa przeciwwirusowo. Hormon szyszynki zwiększa poziom przeciwzapalnej interleukiny-10 i zmniejsza wydzielanie cytokin prozapalnych, TNF-α, IL-1β, IL-6 i IL-8.

Melatonina wiąże wolne rodniki tlenowe, które również prowadzą do zapalenia. Bardzo ważne jest abyśmy wszyscy, lekarze i pacjenci zdali sobie sprawę, ze działa ona 10-krotnie silniej niż powszechnie stosowana witamina C.  Witamina C wiąże jeden rodnik tlenowy, melatonina wiąże ich aż 10, dlatego jej działanie zmniejszające stres oksydacyjny jest tak silne. 

Jak dbać o prawidłowy sen?

  1. Utrzymuj  prawidłowy harmonogram snu. Dbaj o regularne pory snu regularnym i czuwania. Postaraj się spać minimum 8 godzin.
  2. Unikaj ekspozycji na sztuczne światło w nocy. Niski poziom światła pozwala organizmowi wytwarzać więcej melatoniny. Nigdy nie zasypiaj przy laptopie i telewizorze.
  3. Stwórz sobie wygodne miejsce do spania. Sypialnia powinna być chłodna, ciemna i tak cicha, jak to tylko możliwe.
  4. Nie ćwicz i nie jedz bezpośrednio przed snem, unikaj sytuacji i rozmów, które mogą wytrącić Cię z równowagi.
  5. Znajdź czas dla siebie: weź kąpiel, medytuj, posłuchaj relaksującej muzyki, zastosuj uspokajające i relaksujące techniki oddechowe

Jakie dawki melatoniny możemy stosować?

W profilaktyce zakażenia koronawirusem u osób powyżej 50 roku życia, należy stosować takie dawki melatoniny, które pozwolą na uzupełnienie poziomu melatoniny do normy u młodzieży. To jest dawka około 3-6 mg melatoniny godzinę przed snem. 

Obecnie dysponujemy już wstępnymi wynikami badań klinicznych, w których pacjentom z zapaleniem płuc w przebiegu COVID 19 stosowano dawki melatoniny od 35-80 mg. Wyniki badań płuc w tomografii komputerowej wysokiej rozdzielczości są imponujące, obraz “matowej szyby’’ w płucach znika po terapii melatoniną we wspomnianych wyżej dawkach. Każda terapia melatoniną o osób o łagodnym, umiarkowanym i lekkim przebiegu choroby COVID-19 powinna być prowadzona przez lekarza, który zaleci pacjentowi wszystkie niezbędne składniki terapii i uwzględni przeciwwskazania do stosowania melatoniny i jej interakcje z innymi środkami zażywanymi przez pacjenta.

Informacje ze świata nauki i medycyny zebrała Iwona Manikowska z Happy Clinic.

Źródła:

https://www.evolutamente.it/new-guidelines-for-melatonin-and-ascorbic-acid-supplementation-during-covid-19-maintenance-and-infection-stages/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32347747/ 

International Reviews of Immunology 2020;39(4):153-162

https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/08830185.2020.1756284