U większości kobiet w czasie ciąży pojawiają się zmiany skórne, w tym zmiany fizjologiczne i hormonalne lub pogorszenie istniejących wcześniej chorób skóry lub pojawienie się nowych. Większość kobiet w ciąży niepokoi się dostępnością metod leczenia o dobrym profilu bezpieczeństwa, szczególnie w przypadku zabiegów na skórę i włosy, które pozwalają zachować im dobry wygląd i zdrowie. Chociaż większość preparatów zaleca się stosować po porodzie, istnieją jednak i takie metody, które umożliwiają zapobieganie i leczenie zmian skórnych w czasie ciąży.

Spis treści:

Choroby skóry w ciąży.

Dziewięćdziesiąt procent kobiet w ciąży doświadcza zmian skórnych, w tym specyficznych dermatoz ciążowych, które wymagają szczególnej pielęgnacji i leczenia. Wszystkie te problemy wiążą się z występującymi w ciąży zmianami hormonalnymi, naczyniowymi, metabolicznymi i immunologicznymi.  Jedną z najważniejszych zmian fizjologicznych zachodzących w czasie ciąży jest zwiększenie stężenia androgenów, które powodują postęp lub nasilenie trądziku pospolitego i zwiększenie wzrostu włosów w niechcianych miejscach. Naukowcy zaobserwowali, że wystąpienie niechcianych zmian skórnych wpływa na pewność siebie przyszłych mam i ich zdrowie oraz dobrostan psychiczny

Najczęstszym problemem w czasie ciąży jest nieprawidłowa pigmentacja skóry, zaraz po niej pojawiają się zmiany naczyniowe, rozstępy i trądzik pospolity. Dlatego wśród kobiet w ciąży ważną kwestią stają się możliwości leczenia o dobrym profilu bezpieczeństwa, zwłaszcza preparatami do stosowania miejscowego.

Problemy skórne w czasie ciąży.

W czasie ciąży problemy skórne są najczęściej spowodowane podwyższeniem poziomu hormonów, takich jak estrogeny, progesteron, prolaktyna, β-HCG, zmianami w metabolizmie białek, lipidów, węglowodanów, a także zmiany w układzie odpornościowym.

Fizjologiczne zmiany skórne w czasie ciąży mogą obejmować przebarwienia, pogorszenie jakości i ilości włosów, paznokcie, gruczoły łojowe, tkankę łączną i naczynia krwionośne.

Przebarwienia często pod postacią melasmy to najczęstsza zmiana skórna, dotykająca aż do 90% kobiet w ciąży, a nawet częściej w przypadku ciemniejszego typu skóry.  Schorzenia te na ogół ustępują po porodzie, ale często utrzymują się i są powodem rozpoczęcia długiego procesu terapii.

W ciąży moją pojawić się objawy hirsutyzmu, włosy pojawiają na twarzy, a czasami na kończynach i plecach kobiet w ciąży. Specyficzne dla ciąży łysienie to kolejny problem przyszłych mam, stan ten utrzymuje się zazwyczaj od 1 do 5 miesięcy, a w niektórych przypadkach nawet do 15 miesięcy, pomimo że w końcu następuje całkowity wzrost włosów, rzadko odzyskują one poprzednią grubość. Poza tym w czasie ciąży może wystąpić łagodne przerzedzenie włosów w okolicy czołowo-ciemieniowej, przypominająca łysienie androgenowe, które nie ustępuje po porodzie. Dlatego zapraszamy przyszłe mamy do Happy Clinic na konsultację do dr Iwony Manikowskiej. Ponadto u niektórych kobiet w późnym okresie ciąży występuje jednorodne przerzedzenie włosów.

 

Zmiany paznokci w czasie ciąży obejmują nadmierne rogowacenie podpaznokciowe, dystalną onycholizę, poprzeczne rowkowanie i łamliwość paznokci. Przypuszcza się, że za ten problem odpowiedzialne są estrogeny, które powodują zwiększenie krążenia krwi obwodowej, co stymuluje wzrost paznokci i skutkuje większym ryzykiem dysfunkcji macierzy, wolniejszym dojrzewaniem keratyny i łamliwością paznokci.

Zwiększona aktywność gruczołów łojowych w czasie ciąży może pogorszyć trądzik pospolity lub zmniejszać jego objawy. Wszystkie problemy są bardzo indywidualne, jednak, jeśli przyszła mama zauważy u siebie nasilenie zmian trądzikowych powinna niezwłocznie zgłosić się na konsultację. Prosimy o niestosowanie preparatów miejscowych samodzielnie. Często proste preparaty są przeciwskazane w ciąży.

Rozstępy to najczęstsze zmiany tkanki łącznej występujące w czasie ciąży, występujące u 63–90% kobiet w ciąży w szóstym i siódmym miesiącu ciąży. Rozstępy to zanikowe linie o różowym lub fioletowawym zabarwieniu na skórze piersi, brzucha, pośladków i udach. Kolor rozstępów będzie stopniowo zanikał, aż do pojawienie się zanikowych białych linii (rozstępy białe). Za powstanie rozstępów odpowiada wzrost aktywności hormonalnej, uwarunkowania genetyczne, fizyczne obciążenie skóry i przyrost masy ciała w czasie ciąży.

Zmiany naczyniowe w czasie ciąży.

Podwyższone stężenie estrogenów może powodować teleangiektazje u 67% ciężarnych w drugim i piątym miesiącu ciąży i ustąpić w ciągu trzech miesięcy po porodzie. Wysokie ciśnienie żylne, szczególnie na kończynach dolnych, może prowadzić do obrzęków i żylaków. W czasie ciąży zwiększa się częstość występowania i powiększenie istniejących zmian naczyniowych, takich jak naczyniaki krwionośnie, ropne ziarniniaki, plamica i wybroczyny.

Bezpieczne preparaty stosowane w czasie ciąży.

Zmiany pigmentacyjne. W przypadku kobiet w ciąży według naukowców amerykańskich preferowany jest kwas azelainowy. Pamiętamy, że wchłania się od 3 do 8 procent kwasu azaleinowego. Kwas azelainowy powinien być stosowany u ciężarnych wyłącznie na małych powierzchniach skóry i po pierwszym trymestrze ciąży. Wszystko powinno odbywać się pod kontrolą lekarza, który interesuje się pomaganiem przyszłym mamom w przejściu tego radosnego, ale i trudnego okresu jakim jest ciąża.

 

Inne produkty do stosowania miejscowego powszechnie stosowane w zaburzeniach związanych z przebarwieniami, takie jak arbutyna i kwas kojowy, charakteryzują się niskim wchłanianiem ogólnoustrojowym jednak nie są rekomendowane do stosowania w okresie ciąży.

 

Alfa-hydroksykwasy (AHA) mogą być stosowane z dobrą skutecznością w leczeniu przebarwień.

Jednak powinny być stosowane pod kontrolą lekarza. Nośnik użyty do przygotowania preparatu odgrywa ważną rolę w jego wchłanianiu. Według wytycznych amerykańskich za bezpieczne uważa się stosowanie AHA w stężeniu do 10% przy pH > 3,5. Fotoprotekcja pozostaje najważniejszym aspektem profilaktyki melasmy. W czasie ciąży najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest stosowanie fizycznych (mineralnych) filtrów przeciwsłonecznych, ponieważ tlenek tytanu i tlenek cynku są nieorganiczne, niewchłaniane i mają mniejszą siłę działania drażniącego skórę. Ciekawe wydaje się stosowanie filtrów na noc, ale o tym już na konsultacji w Happy Clinic.

 

Trądzik zapalny

Erytromycyna i klindamycyna to dwa najczęściej przepisywane miejscowe antybiotyki w leczeniu trądziku zapalnego. Te dwa miejscowo stosowane antybiotyki są rekomendowane w czasie ciąży. Ich połączenie z nadtlenkiem benzoilu (BPO) może zmniejszyć poziom oporności bakterii i zwiększyć skuteczność leczenia. Oprócz przebarwień kwas azelainowy jest bezpiecznie stosowany w leczeniu trądziku pospolitego u kobiet w ciąży ze względu na jego działanie przeciwdrobnoustrojowe, komedolityczne i łagodne działanie przeciwzapalne. Amerykańska naukowcy za bezpieczny do stosowania miejscowego w czasie ciąży uważają kwas glikolowy w niskich stężeniach ze względu na jego minimalną wchłanialność. Jeszcze raz powtórzę pod kontrolą lekarza.

Profilaktyka anti-aging w ciąży.

Mamami w XXI wieku zostajemy coraz później nawet około czterdziestego roku życia, dlatego profilaktyka przeciwstarzeniowa w ciąży ma bardzo duże znaczenie.

Produkty przeciwstarzeniowe zazwyczaj zawierają różne przeciwutleniacze, takie jak witamina C, witamina E, kwas liponowy i ubichinon, które działają poprzez hamowanie procesu utleniania w komórce, neutralizację wolne rodniki tlenowe. Witamina C (kwas askorbinowy) działa jako przeciwutleniacz na wolne rodniki nadtlenkowe i grupy hydroksylowe. Dodatkowo witamina C pobudza syntezę kolagenu oraz posiada zdolność rozjaśniania skóry poprzez hamowanie procesów oksydacyjnych podczas syntezy melaniny i kontroluje stres oksydacyjny. Witamina E, czyli α-tochoperol, działa poprzez wychwytywanie wolnych rodników, tworząc α-tochoperoksyl, który bezpośrednio hamuje peroksydację lipidów. Gdy zostanie związany z ubichinolem, powróci do aktywnej witaminy E jako przeciwutleniacza i ubichinonu wytwarzanego w warstwach tłuszczowych błony komórkowej. Ubichinon może zatrzymać reakcję łańcuchową wolnych rodników. Ponieważ jest on syntetyzowany endogennie, stosowanie tego przeciwutleniacza w czasie ciąży nie powinno powodować żadnych szkód dla płodu i kobiety w ciąży. Bardzo proszę mamy w ciąży o bezwględne wykluczenie retinolu z pielęgnacji.

Jak zapobiegać rozstępom w trakcie ciąży?

Dostępne metody leczenia rozstępów to laseroterapia, karboksyterapia, kremy ​​zmiękczający z dużą zawartością składników odżywczych oraz substancje czynne indukujące syntezę kolagenu i odnowę naskórka. Pęknięcia włókien kolagenu i elastyny ​​powodują rozstępy powstałe na skutek odwodnienia lub nadmiernego obciążenia. Stosowanie emolientów i środków utrzymujących wilgoć może leczyć lub zapobiegać urazom spowodowanym rozdarciem naskórka, objawiającym się rozstępami. Niektóre składniki nawilżające, które można bezpiecznie stosować w czasie ciąży, obejmują AHA, mleczan amonu, krzemionkę organiczną, fosfolipidy, cholesterol, kwasy tłuszczowe, glikol propylenowy, glicerynę i sorbitol. Witaminę E można również stosować jako środek zmiękczający skórę, ponieważ jej działanie przeciwutleniające może zapobiegać przeznaskórkowej utracie wody (TEWL). I powtarzam pod kontrolą lekarza. Istnieją produkty kosmetyczne, które można stosować jako uzupełnienie leczenia rozstępów, takie jak kwas hialuronowy, pantenol, allantoina, elastyna i kolagen. Stosowanie kwasu hialuronowego w czasie ciąży jest uważane za bezpieczne i można go stosować swobodnie.Jednak skuteczniejszy i korzystniejszy jest kwas hialuronowy o niskiej gęstości cząsteczkowej.

Niektórzy badacze zalecają stosowanie miejscowo tretynoiny 0,1% na noc po porodzie w celu stymulacji mitozy, regeneracji komórek naskórka i syntezy kolagenu skórnego. Jednakże nadal nie jest zalecana dla kobiet w okresie ciąży i laktacji, zatem zapraszam do Happy Clinic, aby ponownie porozmawiać o tych preparatach na konsultacji lekarskiej.

Jak poradzić sobie z włosami i paznokciami w czasie ciąży?

Ze względu na zmiany fizjologiczne występujące w czasie ciąży, aby utrzymać stan zdrowia płodu i matki, wymagane jest duże spożycie białka, witamin i minerałów. Zmiany paznokci i włosów w czasie ciąży są często spowodowane niskim spożyciem tych składników odżywczych. Dlatego konieczne jest rutynowe dostarczanie kobietom w ciąży wystarczającej suplementacji składników odżywczych, multiwitamin i minerałów. Ponadto wypadanie włosów i łamliwe paznokcie często powodują niepokój u kobiet w ciąży, mimo że dolegliwości te ustępują w ciągu trzech miesięcy po porodzie.  Dlatego należy dokonać odpowiedniego wyboru pielęgnacji paznokci i włosów w czasie ciąży, gdyż niektóre produkty dostępne na rynku mają skutki uboczne i niewystarczający profil bezpieczeństwa dla przyszłych mam.

Farba do włosów i lakiery do paznokci.

Przyszłe mamy czasami poddają się kosmetycznym zabiegom na włosy, takim jak farbowanie włosów. Jak dotąd nie ma doniesień na temat szkodliwego wpływu farbowania włosów na ciążę. Tak naprawdę w farbie do włosów znajduje się tylko niewielka ilość związku chemicznego, który wchłania się do organizmu. Jednak nadal zaleca się odroczenie farbowania włosów do drugiego trymestru ciąży.

Produkty do pielęgnacji paznokci. Paznokcie kobiet w ciąży często stają się łamliwe. Chociaż nie ma zaleceń dotyczących specyficznego leczenia, zmiany te mogą powodować skutki psychospołeczne ze względu na wygląd. Kobiety w ciąży powinny unikać wszelkich produktów zwiększających ryzyko uczulenia i wybierać materiały hipoalergiczne, takie jak zastąpienie acetonu hipoalergicznym środkiem do mycia paznokci. Lakiery do paznokci mogą zawierać ftalany, które wchłaniają się ogólnoustrojowo.  Jednakże nie powiązano żadnych doniesień o wadach wrodzonych z narażeniem na tę substancję. Jednak ostatnie badania sugerują, aby w czasie ciąży unikać stosowania produktów zawierających ftalany pozostawionych na skórze, takich jak lakiery do paznokci, aby zminimalizować ryzyko narażenia płodu.

Jak poradzić sobie z obrzękami i zmianami naczyniowymi w trakcie ciąży?

Obrzęki i żylaki to dwa częste problemy naczyniowe, które występują w czasie ciąży i występują u 70% kobiet w drugim trymestrze ciąży. Postępowanie w tych schorzeniach obejmuje stosowanie elastycznych pończoch uciskowych, odpowiednią dietę, unoszenie nóg w odpowiednim czasie i ręczny drenaż limfatyczny. Terapia ta może złagodzić niektóre objawy, takie jak ból, mrowienie i obrzęk, nie narażając pacjenta na ryzyko. Niektóre produkty do pielęgnacji skóry łagodzące obrzęki obejmują żele relaksujące i naturalne środki, takie jak ekstrakt z kwiatu arniki, Hamamelis (oczar wirginijski) kasztanowiec. Za bezpieczny w ciąży uważa się kasztanowiec zwyczajny który zawiera escynę, naturalną mieszaninę saponin. Kasztanowiec ma działanie przeciwzapalne i łagodzące obrzęki. Można go bezpiecznie stosować u kobiet w ciąży. Uważajcie na miejscowe medykamenty przeciwbólowe. W preparatach przeciwbólowych często spotyka się kamforę i mentol w stężeniu większym niż 3%. Nie są one jednak zalecane w czasie ciąży, ponieważ mogą przenikać przez barierę łożyskową; działać toksycznie na płód i być przyczyną poronień.

 

Jak poradzić sobie z cellulitem w czasie ciąży?

Cellulit to jeden z problemów estetycznych występujących w czasie ciąży i po jej zakończeniu, którego przyczyną jest gromadzenie się lipidów w adipocytach, co skutkuje zatrzymywaniem wody. Prowadzi to do zniszczenia włókien kolagenu i elastyny, co pogarsza krążenie miejscowe. Prosimy o konsultację lekarską przed stosowaniem preparatów zapobiegających cellulitowi w ciąży. Bezpiecznie przyszłe mamy mogą zastosować zdrową dietę zapobiegającą wystąpieniu cellulitu (więcej o tym tutaj!)

Czy w ciąży można stosować samoopalacze?

Środki opalające skórę.  Preparaty takie jak dihydroksyaceton to środkiem barwiące w niektórych preparatach samoopalających. Dihydroksyaceton wiąże się z aminokwasami w warstwie rogowej naskórka, a jego stężenie waha się od 1% do 15%. Ponieważ jest stosowany miejscowo, stężenie ogólnoustrojowe jest minimalne (0,5%). Dlatego stosowanie dihydroksyacetonu w preparatach samoopalających w czasie ciąży uważa się za bezpieczne.

Co z preparatami higieny osobistej i preparatami upiększającymi w czasie ciąży?

Uwaga na ftalany (przeczytaj o nich tutaj!)powszechnie występują w produktach do higieny osobistej, spłukiwanych lub pozostawianych na skórze, takich jak lakiery do włosów, szampony, lakiery do paznokci, perfumy, płyny, toniki do skóry, szminki i niektóre olejki eteryczne, które są dobrze znane ze swojego potencjału zaburzającego funkcjonowanie układu hormonalnego. 73 Lin i in. odkryli istotną korelację między stężeniem metabolitów ftalanów w moczu kobiet w ciąży a ich krwią pępowinową, co podkreśla potencjalny wpływ narażenia matki na zdrowie płodu. Nie powiązano ftalanów z wadami wrodzonymi u ludzi. Jednakże badania na zwierzętach wykazały, że substancje te zakłócają rozwój seksualny samców, dlatego należy zachować ostrożność. Niedawne badanie przeprowadzone przez Hsieh i in. zasugerowali, że kobiety w ciąży powinny zmniejszyć częstotliwość stosowania w czasie ciąży produktów niezawierających ftalanów, aby uniknąć wyższego ryzyka narażenia na ftalany w porównaniu z produktami spłukiwanymi (szampony).

Wnioski.

Dla zdrowia płodu i matki ważny jest wybór bezpiecznych i skutecznych produktów do stosowania miejscowego dla kobiet w ciąży. Doniesienia medycyny oparte na dowodach naukowych dotyczące stosowania produktów do stosowania miejscowego w czasie ciąży są ważne dla zapewnienia bezpiecznych opcji leczenia i profilaktyki u przyszłych mam. Dlatego aktualne raporty i wyczerpujące informacje na temat profili bezpieczeństwa produktów do stosowania miejscowego w czasie ciąży są kluczowe dla lekarzy i matek w mądrym wyborze planu leczenia.

Bibliografia:

Clin Aesthetic Dermatol. luty 2022; 15 ust. 2: 49–57. 

Powiedz mi co sądzisz o artykule?

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, zapraszam do Happy Clinic.

Przejdź do Happy Clinic 🙂

Zadzwoń i umów się na wizytę tel:  +48 513 102 152

logo kliniki Happy Clinic

dr Iwona Manikowska

ekspert medyczny portalu Liderzy Innowacyjności