W Polsce od początku epidemii wykonano ponad 150 tysięcy testów w kierunku zakażenia koronawirusem. Ze względu na różnego rodzaju ograniczenia badania te są dostępne tylko dla wąskiej grupy osób – przede wszystkim tych, u których pojawiły się charakterystyczne objawy wywołanej przez koronawirusa choroby. Jednak w wielu przypadkach nie obserwuje się żadnych dolegliwości. Wówczas przydatnym narzędziem diagnostycznym są testy przesiewowe na koronawirusa. Są one proste i szybkie – ich wynik dostępny jest już po 10-15 minutach.

Czym są testy przesiewowe?

Testy przesiewowe (nazywane także badaniami skriningowymi) to badania, które mają na celu wczesne wykrycie danej choroby. Wykonuje się je w całej populacji lub wyłącznie u osób z grupy ryzyka. Ważne jest, że powinni to być pacjenci, u których nie wystąpiły jeszcze żadne objawy, co daje szansę na wdrożenie wczesnego leczenia lub działań zapobiegających groźnym dla zdrowia i życia powikłaniom (w tym mających na celu zredukowanie śmiertelności). Testy przesiewowe mają sens zwłaszcza wtedy, gdy dana choroba stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Tak, jak dzieje się to w przypadku koronawirusa SARS-CoV-2 i wywoływanej przez niego choroby.

Testy na koronawirusa

Koronawirus może zostać wykryty przy pomocy dwóch metod. Są to:

  • testy genetyczne,
  • testy immunologiczne (serologiczne).

Testy genetyczne na koronawirusa przeprowadza się metodą NAAT – jest to technika amplifikacji kwasu nukleinowego. Pozwala ona na wykrycie materiału genetycznego wirusa w organizmie człowieka. Do badania konieczne jest pobranie plwociny lub wymazu z nosa i gardła (niekiedy zezwala się na analizę krwi, moczu lub stolca). Testy genetyczne na koronawirusa są wysoce skuteczne, dlatego są tzw. złotym standardem. Jednakże są one skomplikowane, a poznanie wyniku wymaga czasu.

Mniej skomplikowane, ale jednocześnie nie tak czułe, są testy immunologiczne. Można je jednak z powodzeniem wykorzystywać, jako badania przesiewowe wśród osób, u których nie wystąpiły objawy koronawirusa (lub były one łagodne), ale istniało ryzyko zakażenia.

Jak wyglądają testy przesiewowe na koronawirusa?

Testy przesiewowe na koronawirusa (tzw. szybkie testy) pozwalają na wykrycie swoistych przeciwciał klasy IgM i IgG – białka, które są wydzielane przez komórki układu odpornościowego po kontakcie z drobnoustrojem. Pierwsze z nich pojawiają się w fazie ostrej choroby, natomiast poziom drugiego rodzaju przeciwciał zwykle wzrasta po kilku dniach. Pozytywny wynik testu przesiewowego na koronawirusa pozwala podejrzewać, że doszło do zakażenia wirusem SARS-CoV-2, dlatego pacjent powinien zostać odizolowany i skierowany do dalszej diagnostyki. Natomiast trzeba pamiętać, że wynik negatywny nie zawsze jest jednoznaczny – możliwe, że badanie zostało wykonane zbyt wcześnie, aby doszło do pojawienia się białek IgG i IgM.

Czy to oznacza, że testy przesiewowe na koronawirusa są nieskuteczne? Absolutnie nie. Wynik pozytywny zawsze jest wiarygodny. Przy wyniku negatywnym zalecane jest powtórzenie testu po kilku dniach – jeżeli istniało ryzyko zakażenia.

Testy przesiewowe na koronawirusa to proste i szybkie badania. Materiałem poddawanym analizie jest krew pacjenta. Wystarczy już niewielka próbka, dlatego można ją pobrać np. z opuszki palca. Kroplę umieszcza się w specjalnym okienku na kasetce. Wynik dostępny jest już po 10-15 minutach. Przeprowadzaniem szybkich testów na koronawirusa zajmują się specjalnie przeszkolone osoby.

testy koronawirus

Dla kogo przeznaczone są testy przesiewowe na koronawirusa?

Testy przesiewowe na koronawirusa są przeznaczone dla każdej osoby, która mogła zostać zainfekowana, ponieważ w ciągu ostatniego miesiąca przebywała w kraju, gdzie odnotowano dużą ilość zachorowań, ale nie tylko. Na infekcję narażeni są także pracownicy przygranicznych zakładów pracy lub firm transportowych, którzy codziennie przekraczają granicę, a z racji wykonywanego zawodu mają kontakt z ludźmi.

Drugą grupę stanowią osoby, które mogły mieć kontakt z osobą zakażoną. Należy pamiętać, że zgodnie z najnowszą wiedzą medyczną infekcja koronawirusem SARS-CoV-2 w wielu przypadkach przebiega bezobjawowo. A oficjalne testy w głównej mierze przeprowadza się tylko u osób, u których wystąpiły objawy. Dlatego potencjalnie mogliśmy zostać zarażeni, nie zdając sobie z tego sprawy. Co więcej, sami możemy nieświadomie roznosić wirusa dalej.

Testy przesiewowe na koronawirusa powinny wykonać także osoby, które znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania i ciężkiego przebiegu choroby. Ten temat był już przez nas poruszany w artykule: Koronawirus – grupy ryzyka, jednakże warto przypomnieć, że do czynników ryzyka zalicza się:

  • starszy wiek,
  • choroby układu sercowo-naczyniowego (szczególnie nadciśnienie, choroba niedokrwienna serca, arytmie),
  • cukrzycę,
  • nieprawidłowy układ krzepnięcia i podwyższony poziom D-dimerów,
  • choroby współwystępujące (w tym dotyczącymi układu oddechowego),
  • obniżoną liczbę limfocytów,
  • podwyższone LDH.

Szybkie testy na koronawirusa pozwalają wychwycić osoby, które są zakażone wirusem SARS-CoV-2 i wdrożyć wczesne działania, które pozwolą ograniczyć rozprzestrzenianie się patogenu.