Dotychczas z całą pewnością udało się ustalić, że koronawirus SARS-CoV-2 przenosi się drogą kropelkową, podczas gdy osoba zakażona kaszle lub kicha. Ryzyko znacznie wzrasta, jeżeli nie jest zachowany odpowiedni dystans, czyli więcej niż 1 metr. Wiemy także, że wiele przypadków choroby koronawirusowej przebiega bezobjawowo, dlatego w wielu państwach w ramach prewencji wprowadzono nakaz noszenia masek w miejscach publicznych. Co na ten temat mówi Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)?

Stanowisko WHO w sprawie noszenia maseczek ochronnych

WHO 6. kwietnia 2020 roku opublikowało obszerny dokument Advice on the use of masks in the context of COVID-19 [1]. Organizacja utrzymuje w nim swoje dotychczasowe stanowisko, zgodnie z którym uważa obowiązkowe noszenie maseczek przez całe społeczeństwo za bezzasadne, ponieważ brakuje jednoznacznych dowodów na ich skuteczność. Te środki ochrony powinny być zarezerwowane przede wszystkim dla personelu medycznego.

WHO twierdzi, że:

  • Dowody na to, że obowiązkowe noszenie maseczki przez osoby zdrowe w gospodarstwach domowych, przy kontakcie z chorym lub podczas spotkań masowych jest korzystnym środkiem zapobiegawczym są ograniczone.
  • Noszenie maseczki ochronnej może być skuteczne w zapobieganiu rozprzestrzeniania się kropelek z wirusem z osób z potwierdzonym zakażeniem koronawirusem (stwierdzenie na podstawie badań nad wirusem grypy i zakażeń grypopodobnych).
  • Nie ma żadnych dowodów na to, że noszenie maseczki przez osoby zdrowe jest skutecznym środkiem zapobiegawczym.
  • Nie ma dowodów na to, że nakaz powszechnego stosowania maseczek przez całe społeczeństwo zapobiega rozprzestrzenianiu się koronawirusa [2-11].

Ponadto istnieje ryzyko, że nakaz używania masek może wywołać fałszywe poczucie bezpieczeństwa, na skutek czego inne środki ochrony przed infekcją koronawirusową – częste mycie rąk i utrzymywanie dystansu – przestaną być praktykowane.

Osoby zakażone koronawirusem

Zgodnie z rekomendacjami WHO osoby chore lub wykazujące objawy infekcji powinny:

  • nosić maskę medyczną (i przestrzegać zasad jej zakładania i zdejmowania),
  • izolować się od reszty społeczeństwa,
  • szukać pomocy medycznej w momencie pogorszenia się samopoczucia,
  • zachowywać higienę rąk.

Reszta społeczeństwa

W ramach profilaktyki koronawirusa wszystkie osoby powinny:

  • unikać grup ludzi i publicznych zgromadzeń,
  • unikać przebywania w publicznych przestrzeniach zamkniętych (np. w kinie),
  • zachowywać dystans minimum 1 m od innych osób,
  • często myć ręce wodą z mydłem (lub dezynfekować środkiem na bazie alkoholu, gdy woda i mydło są niedostępne),
  • unikać dotykania nosa, oczu i ust.

Przepisy lokalne

W niektórych przypadkach lokalne władze (jak to ma miejsce w przypadku Polski) mogą zadecydować o obowiązkowym noszeniu masek. W takich przypadkach WHO zaleca, aby:

  • władze wzięły pod uwagę aktualne dane epidemiologiczne rozprzestrzeniania się wirusa w społeczeństwie,
  • władze określiły cel noszenia maseczek (np. zapobieganie rozprzestrzenianiu się wirusa przez osoby zarażone),
  • władze wzięły pod uwagę podatność niektórych osób lub grup społecznych na zakażenie koronawirusem (koronawirus – grupy ryzyka),
  • władze wzięły pod uwagę warunki życia danej populacji,
  • władze określiły rodzaj maski, a także jej dostępność i koszt,
  • edukować społeczeństwo odnośnie zasad zakładania, noszenia, zdejmowania masek i zasad higieny.

My, jako społeczeństwo powinniśmy nadal głównie skupiać się na ścisłym
przestrzeganiu zasad higieny, utrzymywaniu odpowiedniego dystansu,
samoizolowaniu się osób zakażonych, ponieważ to są trzy główne czynniki
zmniejszające rozprzestrzenianie się koronawirusa. Podkreślamy konieczność jak najszerszego wykonywania testów przesiewowych wykonywanych przez wykwalifikowany personel medyczny.

 

  1. https://www.who.int/publications-detail/advice-on-the-use-of-masks-in-the-community-during-home-care-and-in-healthcare-settings-in-the-context-of-the-novel-coronavirus-(2019-ncov)-outbreak
  2. Aiello AE, Coulborn RM, Perez V, et al. A randomized intervention trial of mask use and hand hygiene to reduce seasonal influenza-like illness and influenza infections among young adults in a university setting. International Journal of Infectious Diseases 2010;14:E320-E20. doi: 10.1016/j.ijid.2010.02.2201
  3. Cowling BJ, Fung ROP, Cheng CKY, et al. Preliminary Findings of a Randomized Trial of Non-Pharmaceutical Interventions to Prevent Influenza Transmission in Households. Plos One 2008;3(5) doi: 10.1371/journal.pone.0002101
  4. Suess T, Remschmidt C, Schink SB, et al. The role of facemasks and hand hygiene in the prevention of influenza transmission in households: results from a cluster randomised trial; Berlin, Germany, 2009-2011. BMC Infect Dis 2012;12:26. doi: 10.1186/1471-2334-12-26.[published Online First: 2012/01/28]
  5. Aiello AE, Perez V, Coulborn RM, et al. Facemasks, hand hygiene, and influenza among young adults: a randomized intervention trial. PLoS One 2012;7(1):e29744. doi:10.1371/journal.pone.0029744. Epub 2012 Jan 25 [published Online First: 2012/02/02]
  6. Barasheed O, Almasri N, Badahdah AM, et al. Pilot Randomised Controlled Trial to Test Effectiveness of Facemasks in Preventing Influenza-like Illness Transmission among Australian Hajj Pilgrims in 2011. Infect Disord Drug Targets 2014;14(2):110-6. doi: 10.2174/1871526514666141021112855 [published Online First: 2014/10/23]
  7. Canini L, Andreoletti L, Ferrari P, et al. Surgical mask to prevent influenza transmission in households: a cluster randomized trial. PLoS One 2010;5(11):e13998. doi:10.1371/journal.pone.0013998. [published Online First: 2010/11/26]
  8. MacIntyre CR, Zhang Y, Chughtai AA, et al. Cluster randomised controlled trial to examine medical mask use as source control for people with respiratory illness. BMJ Open 2016;6(12):e012330. doi: 10.1136/bmjopen-2016-012330. [published Online First: 2017/01/01]
  9. Lau JT, Tsui H, Lau M, Yang X. SARS transmission, risk factors, and prevention in Hong Kong. Emerg Infect Dis. 2004 Apr;10(4):587-92.
  10. Wu J, Xu F, Zhou W et al. Risk factors for SARS among persons without known contact with SARS patients, Beijing, China. Emerg Infect Dis. 2004 Feb;10(2):210-6.
  11. Barasheed O, Alfelali M, Mushta S et al. Uptake and effectiveness of facemask against respiratory infections at mass gatherings: a systematic review. Int J Infect Dis. 2016 Jun;47:105-11. doi: 10.1016/j.ijid.2016.03.023.
  12. Water, sanitation, hygiene and waste management for COVID-19 https://www.who.int/publications-detail/water-sanitation-hygiene-and-waste-management-for-covid-19