Bariatria, glutydy czy Akkermansia? 3 posiłki czy 5?

Czy zastanawiałeś się kiedyś, jak Twoje codzienne wybory żywieniowe wpływają na zdrowie, wagę i samopoczucie? W gąszczu sprzecznych informacji na temat diet, suplementów i stylu życia, trudno jest znaleźć odpowiedzi na pytania, które zadaje sobie wielu z nas. W tym artykule przyjrzę się czterem istotnym zagadnieniom: bariatrii jako metodzie walki z otyłością, roli glutydów, wpływowi bakterii Akkermansia muciniphila na zdrowie jelit oraz znaczeniu liczby przyjmowanych posiłków.

Bariatria, czyli chirurgia metaboliczna

Bariatria to dziedzina medycyny zajmująca się leczeniem otyłości poprzez interwencje chirurgiczne. Jest stosowana głównie u pacjentów z otyłością olbrzymią (BMI powyżej 40) lub z otyłością powyżej BMI 35, jeśli występują choroby współistniejące, takie jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie czy obturacyjny bezdech senny.

Bariatria obejmuje różne metody chirurgiczne. Obecnie najczęściej stosuje się:

• laparoskopową rękawową resekcję żołądka,
• wyłączenie żołądkowo-jelitowe z  zespoleniem omijającym typu Roux-en-Y.

Kwalifikacja do zabiegu bariatrycznego jest bardzo restrykcyjna i przeprowadza ją chirurg będący członkiem zespołu bariatrycznego. Dla powodzenia procesu leczenia niezwykle ważne jest odpowiednie przygotowanie pacjenta, które obejmuje m.in. współpracę z dietetykiem, psychologiem, fizjoterapeutą czy farmakologiczne leczenie otyłości (w uzasadnionych przypadkach).

Należy pamiętać, że sam zabieg bariatryczny nie jest “cudownym” rozwiązaniem. Wymaga długotrwałego zaangażowania pacjenta, zmiany nawyków żywieniowych i regularnych kontroli lekarskich. Bez tego istnieje ryzyko powrotu do wagi sprzed operacji.

Glutydy na otyłość i cukrzycę

Glutydy to grupa leków, która obejmuje substancje takie jak m.in. semaglutyd, liraglutyd i dulaglutyd. Ich działanie polega na naśladownictwie hormonu GLP-1, który naturalnie występuje w organizmie i pełni istotną rolę w regulacji metabolizmu glukozy oraz apetytu. Pierwotnie leki te stosowano w leczeniu cukrzycy typu 2, jednak szybko zauważono ich bardzo ważny wpływ na redukcję masy ciała.

Glutydy są zalecane przede wszystkim dla osób z:

• otyłością (BMI ≥ 30 kg/m²)
• nadwagą (BMI ≥ 27 kg/m²) z współwystępującymi chorobami, takimi jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze czy zaburzenia lipidowe.

Warto jednak pamiętać, że leki te również nie są cudownym rozwiązaniem. Ich stosowanie powinno być połączone z zmianą stylu życia, w tym wprowadzeniem zdrowej diety i regularnej aktywności fizycznej.

Zobacz także: Powikłania otyłości

Mechanizm działania glutydów

Główne korzyści ze stosowania leków na otyłość to:

• poprawa parametrów metabolicznych,
• zmniejszenie ryzyka powikłań otyłości.

Jednym z istotnych mechanizmów działania glutydów jest wpływ na ośrodek głodu i sytości zlokalizowany w podwzgórzu. Leki te powodują zmniejszenie uczucia głodu i wydłużają uczucie sytości po posiłku, co prowadzi do zmniejszenia spożycia kalorii i stopniowej redukcji masy ciała.

Glutydy spowalniają proces opróżniania żołądka, co powoduje, że osoby stosujące te leki odczuwają sytość przez dłuższy czas. To z kolei zmniejsza potrzebę sięgania po przekąski między posiłkami.

Glutydy poprawiają wrażliwość na insulinę i pomagają kontrolować poziom glukozy we krwi, co jest bardzo ważne zwłaszcza u osób z otyłością i insulinoopornością. Zmniejszenie wahań poziomu glukozy może przyczyniać się do stabilizacji masy ciała i zmniejszenia ryzyka cukrzycy typu 2.

Akkermansia muciniphila – bakteria wspomagająca odchudzanie

Akkermansia muciniphila to bakteria należąca do typu Verrucomicrobia, która naturalnie występuje w ludzkich jelitach. Stanowi około 1–4% mikroflory jelitowej u zdrowych osób. Zasiedla warstwę śluzową jelit, gdzie odżywia się mucynami – białkami wchodzącymi w skład śluzu jelitowego. Dzięki temu przyczynia się do jego odnowy i wspiera zachowanie równowagi między różnymi rodzajami bakterii. Zdrowa mikroflora jelitowa jest istotnym elementem w utrzymaniu prawidłowego trawienia, wchłaniania składników odżywczych oraz ochrony przed patogenami.

Akkermansia muciniphila jest uważana za istotny element zdrowej mikroflory jelitowej. Jej obecność wiąże się z wieloma korzyściami zdrowotnymi, w tym z poprawą szczelności jelit, regulacją metabolizmu oraz ochroną przed chorobami metabolicznymi.

Szczelność bariery jelitowej ma istotne znaczenie dla zdrowia, a Akkermansia muciniphila przyczynia się do jej wzmocnienia. Poprzez degradację mucyny stymuluje produkcję nowego śluzu, co chroni nabłonek jelitowy przed uszkodzeniami. Uszczelniona bariera jelitowa zmniejsza ryzyko przenikania toksyn i patogenów do krwiobiegu, co może prowadzić do różnych chorób, w tym stanów zapalnych i autoimmunologicznych.

Przepuszczalność jelit jest szczególnie istotna w kontekście zespołu jelita drażliwego (IBS), nieswoistych zapaleń jelit (IBD), nietolerancji pokarmowych, a także prawidłowej masy ciała. Nieszczelność jelit powoduje endotoksemię metaboliczną, która przyczynia się do zaburzeń metabolicznych.

Badania naukowe sugerują, że Akkermansia muciniphila może odgrywać istotną rolę w procesie odchudzania. Osoby z nadwagą i otyłością często mają niższy poziom tej bakterii w jelitach. Wykazano, że zwiększenie jej ilości może prowadzić do:

• poprawy wrażliwości na insulinę,
• redukcji masy ciała,
• poprawy profilu lipidowego,
• zmniejszenia ilości tkanki tłuszczowej.

Akkermansia muciniphila jako postbiotyk

Ostatnie badania nad Akkermansia muciniphila skupiły się na jej zastosowaniu jako postbiotyku, czyli substancji pochodzącej z bakterii o korzystnym wpływie na organizm. W badaniach wykazano, że pasteryzowana forma tej bakterii również wykazuje bardzo ważne właściwości prozdrowotne, m.in. wspiera metabolizm i poprawia funkcjonowanie bariery jelitowej. Może to otworzyć nowe możliwości w leczeniu i zapobieganiu chorobom metabolicznym oraz otyłości.

Właściwości postbiotyku Akkermansia muciniphila prawdopodobnie mają związek ze zwiększeniem biodostępności białka Amuc_1100 poprzez pasteryzację.

Ile posiłków jeść dziennie, aby schudnąć?

Od lat trwa dyskusja na temat optymalnej liczby posiłków w ciągu dnia. Niektórzy dietetycy i lekarze zalecają spożywanie 5 mniejszych posiłków dziennie, inni natomiast skłaniają się ku modelowi 3 posiłków, często w połączeniu z postem przerywanym (intermittent fasting).

Post przerywany, to model żywieniowy, który polega na cyklicznym przeplataniu okresów jedzenia z okresami postu. Jedną z popularnych form IF jest tzw. metoda 16/8, która zakłada 16-godzinny post i 8-godzinne okno żywieniowe. W praktyce oznacza to, że jemy tylko w ciągu 8 godzin, a przez pozostałe 16 godzin powstrzymujemy się od spożywania posiłków.

Zalety takiego modelu żywienia to przede wszystkim:

• większa elastyczność metaboliczna,
• poprawa wrażliwości na insulinę,
• regulacja hormonów głodu,
• korzystanie z zapasów energetycznych i wsparcie spalania tkanki tłuszczowej.

Wybór liczby posiłków powinien zależeć od:

• trybu życia i aktywności fizycznej,
• indywidualnej tolerancji na długie przerwy między jedzeniem,
• stanu zdrowia i możliwych przeciwwskazań medycznych,
• wygody i możliwości organizacyjnych.

Osobiście jestem zwolenniczką jedzenia 3 dobrze zbilansowanych i bogatych odżywczo posiłków w 8-godzinnym oknie żywieniowym – od 8 do 16.

Zdrowe odchudzanie – konsultacje lekarskie

Otyłość jest chorobą i wymaga leczenia, aby uniknąć poważnych i zagrażających życiu powikłań. Należy przy tym pamiętać, że odchudzanie to proces, który powinien być dopasowany indywidualnie do każdej osoby i poprzedzony staranną diagnostyką – szczególnie składowych zespołu metabolicznego. Nie ma zatem jednoznacznej odpowiedzi na pytanie bariatria, glutydy czy Akkermansia? W większości przypadków trzeba zastosować połączenie kilku metod, aby uzyskać oczekiwane, a przede wszystkim trwałe efekty. Często terapię należy modyfikować, aby dopasować ją do aktualnych potrzeb. Nie ma efektywnego i zdrowego odchudzania bez zmiany stylu życia – dobrze zbilansowanej i odżywczej diety, regularnej aktywności fizycznej, snu, spokoju psychicznego.

Odchudzanie powinno być przede wszystkim zdrowe. Jeżeli zmagasz się z nadmierną masą ciała i potrzebujesz wsparcia w leczeniu otyłości, umów się na konsultację lekarską, aby omówić wszystkie możliwości terapii.